Türkiye jemiyetige bir nezer

Künimizdiki Türkiye jemiyetining siyasi qurumi we teshkilatlérini alte chong türkümge bölish mömkin.

1. Islamchilar.
2. Solchilar.
3. Ongchilar.
4. Armiye.
5. kortlar.
6. shieler.


Islamchilar. Türkiyede asasi hoqoq shunche yillardin béri armiyede bolsimu yéqinqi yillardin buyanqi démgiratiyelishish jeryanida islamchilar xéli küchlik jemiyet asasigha ige boldi. Buning asasi: sewebi mustapa kamal hakimyet béshigha kelgendin buyanqi türk milletchiliki asasidiki armiye hakimyet tutush jeryanida türkiye milli sanaitini we iqtisadini dunyaning aldinqi qatarigha ötküzelmidi. Hetta sanaiti kichikkine küriyechilikmu bolalmidi. Dölet iqtisadi tereqqi qilalmidi. Nurghunlighan türk puqraléri yawrupagha bérip ishlemchilik qilish bilen jan baqti. Yuquri qatlamdiki armiye rehberléri türkiyening herbi sanaitini millilashturushning ornigha cheteldin qural- yaraq kirgüzishke tayandi. Herqandaq döletnig armiyesi shu döletning quwiti dimektur. herbi sanaetni millilashturghanda shuninggha egiship nurghun puqrawi sanaetni güllendürgili bolidu hem nurghun ademni ishqa orunlashturghili bolidu, hem Urush waqtida bashqa qural satquchi döletlerning qoligha qaram bolup qélishning aldini alghili bolidu. Buning eksiche yawrupadiki eng küchlik armiye hésaplan’ghan türkiye armiyesining quralléri asasi jehettin sirttin kürgizilidu. Buning bilen herbi qural- yaraq sodisida yuquri derijilik emeldarlarda chiriklishish körilidi. Buni hemme adem bilsimu lékin qarishliq qilalmaydu. Shuning bilen türkiye jemiyitide bolupmu töwen qatlamda siyasi islamgha mayilliq küchiyishke bashlidi. Hazir bu xil küchlerning asasi qurumléri: Adalet we kalkinma partiyesi(AKP), hazirqi hakimyet béshidiki partiye bolup uda ikki qétim saylamda ghelbe qildi, bu qétimqi saylamdimu 47%lik awazgha ériship türkiyediki bérinchi chong partiye bolup qaldi. Undin bashqa Sadet partiyesi, Nurchi jamaeti teshkilati, Sulaymanche jamaeti qatarliq teshkilatlar bar. Yéqinqi yillarda Islam bilen Türklik birleshtürilgen bir yéngi éqimmu barliqqa kélishke bashlidi. Bularning wekili büyük birlik partiyesidur(BBP).

Solchilar: Islamchilardin qalsila türkiyediki ikkinchi küch bolup ular sotsiyalischilar we sol milletchilerdin ibaret ikkige bölin’gen. türkiyening asasliq ottura qatlam puqraléri we ziyalilar bu küchlerning asasliq menbesidur. ularning asasliq qurumléri: 1) sotsiyalischilardin: türkiye kominist partiyesi(TKP), ishchi partiyesi qatarliqlar bolup bular jemiyette anche chong salmaqni igellimeydu. 2) milletchi solchilar: bulardin asasliqlar jumhuryetchi xelq partiyesi(CHP) bolup bu partiye hazir türkiye jemiyitidik ikkinchi chong partiyedur. Bularning asasliq teshubbusi: Türklik dimek Türkiye puqrasi dimektur, Türklik Türkiye ichidiki türklerni körsitidu, türklik milletchilik digendin köre wetenperwerlik digen tüzik dep qaraydu. Undin bashqa démigaritik sol partiyemu bar. Bu éqim asasen kord ayrimichiliqi sewebidin türkchilikni milletchiliktin döletchilikke yüzlendürish éhtiyajidin kélip chiqqan.

Ongchilar: bularni asasliq türkiye milletchiléri teshkilleydu. Bu küchler mustapa kamal hakimyet béshigha kelgendin buyan uzun muddet mutleq üstinlikni igellep kelgen küch bolsimu, türkiye sanaitining güllenmesliki we iqtisadning tereqqi qilalmasliqi sewebidin jemiyette xelqning neziridin chüship qaldi we sowit itpaqi parchilnip tashqi türkler musteqil bolghandin kiyin türkiyede öz zöriryitini yoqutup qoydi. Bularning asasliq qurumléridin: milletchi herket partiyesi(MHP) bolup bularning asasliq teshebbusi Türklik dimek pütün Türk dunyasi dimek dep qaraydu, bu partiye hazir Türkiyediki üchünchi chong partiye bolup hésaplinidu. Undin bashqa büyük birlik partiyesi(BBP) hem bu éqimdikilerge kiridu.

Armiye: armiye Türkiyediki eng küchlik siyasi küch, bezi kishilerning tebiri boyiche élip éytqanda Türkiyeiki dölet ichidiki dölettur. Armiye idiyelogiye jehettin élip éytqanda u milletchi hem ata türkchidur. Armiyening yuquri qatlimida chiriklishish éghir bolsimu lékin u türkiye milletchiligi we türkiye zimin pütünlikining asasi. Hazir dölet ichide we dölet sirtida armiyeni siyasidin yiraqlashturush toghruluq armiyege bésim nahayti küchlik.

Kortlar: kortlar fars tilliq xelq bolup, sün’i musulmandur, mundaqche qilip éytqanda sün’i farslardur. Ular Türkiye umomi noposining 17%ni igelleydu. Bu hem uzun yillardin buyan Türkiyeni chüshep turghan bir nuqsandur, yawrupa osman türklérining sayisini téxiche untup ketkini yoq, shunga ular uzun yillardin buyan kortlarning musteqilliqini qollap, Türkiyeni yenimu parchilap ajizlashturshni arzo qilip kelmekte. Türkiyening amirka bilen sitirajik ortaqliqi bolsimu amirkining iraq herkitidin kiyin iraqning shimalida barliqqa kelgen kord özerk rayuni türkiye üchün chong tehlike peyda qildi. Kordlar ezeldin iraq, iran, türkiyening chigirlan’ghan rayunida birlikke kelgen kord döliti qurushni arzo qilip kelmekte. Türkiyediki démgiratik islahatlargha egiship kordlar özilérining siyasi partiyesini qurup chiqti hem türkiye büyük millet parlamitide melum sandiki wekillérige ige boldi.

Shi’eler: türkiye türkléri bilen azerbayjanlar eslide saljuq impéryesi dewride bir millet bolup, kiyin aq qoyunluqlar hem qara qoyunluqlar dep ikkige bölin’gen, aq qoyunluqlar sün’i musulman bolup hazirqi türkiye türkléridur yeni türkmenlerdur, qara qoyunluqlar shi’e musulman bolup hazirqi azerbayjan türkléridur. Shi’eler türkiye noposining 15%ni igelleydu. Türkiye démigiratiye qurlushigha egiship ularmu asta- asta bir siyasi küch bolup shekillenmekte.


Turan yurtidin: Ghalip

DAWAMI...

Su ottura asiyani ikkige bölmekte

Su ottura asiyani ikkige bölmekte

Ottura asiyadiki 5 dölet ezeldin tagh- deryaléri bir- biri bilen tutushup ketkén ahaliléri hem öz ara arliship quda- baja bulushup ötken zimin idi. Bu jay burun türkistan dep atilatti. uruslar türk millitini parchilap bashqurush üchün bu jaydiki xelqni til shiweléri boyiche parchilap, sün’i milletlerni we sün’i döletlerni shekillendürdi. Sowit itpaqi parchilinip bu ziminda 5 musteqqil dölet shekillendi.


Bu 5 döletning ichide qirghizistan bilen Tajikistan taghliq rayun’gha jaylashqan bolup, qazaqistan, özbekistan we türkmenistanning asasliq su menbesi bolghan sir we amu deryalérining bashlinish noqtusi. iqtisadi bir qeder namrat.

Qazaqistan, Özbekistan, Türkmenistan qatarliq döletler néfit, tebi gaz qatarliq tebi bayliqlargha bay. Qirghizistan we Tajikistanning énirgiye menbesi.
Sowit itpaqi waqtida bular ottursidiki su we énirgiye yötkesh bir döletning ichki ishi bolghachqa zidiyet körilmigen idi. Musteqil bolghandin kiyin özbekistan, qazaqistan, türkmenistan qatarliq döletler qirghizistan we tajikistan’gha bérilidighan tebi gaz we néfitning bahasini xelqara baha boyiche tengshesh terepige méngip bahani burunqidin muwapiq miqdarda ashurdi. Eslidinla namrat bu ikki döletke nisbeten bu ish éghir keldi. Shuning bilen zidiyet körilishke bashlidi. Bularning ottursidik zidiyettin ünümlik paydilinip kéliwatqan Rosiye ot üstige may chachti.
Rosiye bashqani tashkenke bolghan seperi özbekistanning tayinini alghan bolsa, qirghizistan we Tajikistan rehberléri moskiwa seperide ularning tayinini aldi. Hem qirghizistanda chong tiptiki su ambiri yasap tok hasil qilish üchün 2 milyard kirdit we tajikistanda su ambiri yasash üchün hem 1.5 milyard kirdit ajirtidighanliqini melum qildi. Rosiye bir dem u terepte turup , bir dem bu terepte turup zidiyetni ulghaytip, otturidin payda aldi.

Bu dimek sir we amu deryalérining töwen éqimidiki 3 döletning su menbesini konturol qilish digen gep, shuning bilen su derya bash éqinidiki ikki dölet bilen derya ayaqidiki 3 döletni ayrip ezeldin bir qérindash bolghan bu tuqqanlarni ikkige bölmekte. Rosiye hem bu zidiyettin paydilinip ottura asiyani qolida oynatmaqta…



Turan yurtdin: Ghalip

DAWAMI...